Ruta cultural na cidade de Vigo.
Á ruta da movida pretende recorrer puntos emblemáticos da cidade de Vigo dende a perspectiva da “Movida Viguesa” un dos movementos musicais máis significativos da historia de España.
Dito movemento non se pode entender sen a cidade que o viu nacer, a relación entre os feitos históricos é moitos dos recunchos da cidade, unha relación que andavía hoxe segue latente.
Se queres facer esta ruta (tanto física como virtualmente) con un guía que che explique a historia, non dúbides en poñerte en contacto!
Paradas da ruta:
- NÁUTICO OFICINA DE TURISMO DE VIGO. (CLUB NAVAL CANCIÓN AÚN)
Duración da parada 5/10min
En Vigo viviuse un dos movementos musicais máis relevantes da historia da música española.
Tras os anos 60 e a irrupción do rock n´roll, coas primeiras bandas locais que adaptan os estándares anglosaxóns, os 70 comezan con represión policial nas rúas e a chegada do pelo longo e o hipismo. A primeira xeración da contracultura local mestura sen problemas a loita política con ideas máis propias do movemento e coa canción protesta. Pero cara a finais dos 70 sente o fastío dos máis novos cara á política como a entendían os seus maiores.
Deste xerme nace, en 1981, a Movida de Vigo, un movemento artístico, musical e estético. Sinistro Total, grupo de cabeceira, dá ese ano o seu primeiro concerto abrindo a etapa máis tola e complexa da cidade.
- O VIGO DOS ANOS 80 (PASEO DE ALFONSO XII)
Duración da parada 5/10min
Aproveitando as vistas panorámicas os estaleiros e continuando co contexto da ruta, nesta parada tratarase o peridio histórico é social no que xurdiu a ruta. Facendo mención o período de cambio político e a reconversión industrial que viviu a cidade, e que segundo expertos da movida, foi parte do caldo de cultivo do movemento musical. Para esta parada contémplase a opción de empregar a opción de vídeo ou VR no móbil, aproveitando o material xa existente.
- TEATRO SALESIANOS (PRIMEIRO CONCERTO DE SINIESTRO TOTAL)
Duración da parada 5/10min
Nesta parada falaremos do grupo referencia da movida, o que deu comezo o eclosión da movida tralo seu concerto de estrea no teatro salesianos.
Era outono de 1981 cando a banda orixinal comezou a ensaiar, a gravar temas e a promocionarse, pero faltáballes un vocalista. Atoparon a Germán Coppini, o calaceptou ocupar o posto do cantante. A finais de ano o grupo tiña catorce temas e empezou a publicitarse como “un grupo vigués cunha concepción iconoclasta e neo-dadaísta nos textos: punk-rock galego contra o aburrimento xeral”, ou, tal como os definiría Antón Reixa nunha das primeiras gravacións das que se ten constancia, como un grupo de “esquizorock celta”. Nesa primeira etapa logran un gran éxito dentro e fora das fronteiras galegas.
En 1983 Germán abandona a banda. Ante a perda do seu carismático vocalista, o grupo comeza a ser rexeitado nalgúns lugares á hora de actuar, xa que era el quen tiña mellor fama dentro da banda, e todo o mundo pensa que están acabados. Con todo, é entón cando se lles presenta Paco Trinidad, que lles propón a volta de Miguel á voz e a gravación dunha vintena de cancións que el está disposto a producir. Os mozos consideran que este será de todos os xeitos o seu último álbum, así que deciden non limitarse a gravar un disco de punk e optan por introducir toda clase de instrumentos nas súas gravacións, á parte da guitarra, o baixo e a batería.
Ademais Julián comeza a escribir cancións a un ritmo bastante rápido, de modo que sobre febreiro ou marzo de 1984 xa ten escrita case na súa totalidade Quienes somos? De donde venimos? a donde vamos?, e mentres o grupo está de xira por toda España compón en ao redor de media hora nun hotel da Coruña “Miña terra galega”, tomando prestada a música de “Sweet home Alabama” de Lynyrd Skynyrd e adaptando a letra a Galicia. Este tema, que escoitaremos no concerto do 21 de xuño, é aínda hoxe un dos máis escoitados dentro do universo da música galega, traspasando os diferentes saltos xeracionais que houbo dende entón.
- CRUCE GRAN VÍA CON RÚA VENEZUELA (GOLPES BAJOS)
Duración da parada 5/10min
Na seguinte parada falaremos deste grupo aproveitando os puntos comúns coa anterior parada.
En 1982, Germán Coppini e Teo Cardalda únense para formar Golpes Bajos. Naquel momento, Coppini era vocalista do grupo tamén vigués Siniestro Total. En 1983 únenselles Pablo Novoa e Luís García, dando lugar ao cuarteto que pasou á historia da música española como Golpes Bajos. Uniulles o seu gusto pola música punk e o sinistro, pero tamén pola música negra ou latina, Motown ou Fania.
O pai de Cardalda decidiu, pola súa conta e risco, enviar a maqueta que gravara o grupo a un concurso, do que finalmente resultaron gañadores. Tras iso ficharon por Nuevos Medios, o selo gourmet por excelencia, que lles gravou un EP no que se incluíron tres dos temas da maqueta, entre eles “No mires a los ojos de la gente” e “Malos tiempos para la lírica”, canción que soará no noso concerto. Aquel EP sorprendeu tanto pola madurez das letras como pola teatral voz de Coppini, efecto indeseado dunha gripe: “Gravouse nunha fin de semana que eu tiña gripe e tívenme que volver a Galicia. Cando se fala de ‘a enigmática voz de Coppini nese EP’, é que eu estaba acatarrado”.
Tras a publicación do EP Devocionario, o dúo fundador decidiu disolver o grupo, dedicándose desde entón a outros proxectos musicais. En 1987 Coppini inicia a súa carreira en solitario, Cardalda funda Cómplices e García entrou a formar parte de Semen Up, mentres que houbo que esperar aos anos 1990 para ver a Novoa de novo en acción con La Marabunta.
- ESTACIÓN DE TREN DE URZAIZ (VÍDEO ENCONTRO ENTRE MOVIDAS MADRILEÑA E VIGUESA)
Duración da parada 5/10min
A estación como punto de unión entre Madrid e Vigo. Neste punto repasaremos un acontecemento que marcou gran parte do final da movida. Pero que o mesmo tempo da unha idea da súa relevancia a nivel nacional.
Fabio McNamara, Ana Curra, Alberto García- Alix, Víctor Coyote, Carlos Berlanga e outros personaxes da Movida nun tren con barra libre e destino a Vigo? Mellor non preguntárnolo demasiado: deixemos constancia de que o evento tivo lugar en 1986, foi bautizado como Madrid escríbese con ‘V’ de Vigo e, a dicir dos seus responsables, contribuíu a engrosar os PIB de Tailandia, Colombia e Palazuelos do Eresma máis que a un intercambio cultural serio.
Rexida polo entón presidente da Comunidade de Madrid, Joaquín Leguina, esta peregrinación de músicos e artistas plásticos á cidade de Sinistro Total e Golpes Baixos considérase como o momento para partir do cal a Movida quedou reducida definitivamente a unha auto-parodia subvencionada, e por tanto condenada a morrer. O seu transcurso andou tan poboado de anécdotas (o punto álxido: unha moza lesionada pola botella que McNamara arroxou desde a xanela do seu hotel) que daría tanto para un documental como para un filme de ficción.
- OS LOCAIS DA MOVIDA: O Manco de Lepanto (na rúa do mesmo nome) o Ruralex (hoxe coñecido como Radar) e o Kremlin
Duración da parada 5/10min
Nesta parada falaremos dun piar básico, sen o que non se entendería a movida. Os seus locais:
O Manco naceu en 1982, coincidindo co Mundial de Fútbol en España, co espírito da Nova Onda, estética post punk e música de Lambrettas, Elvis Costello, Blondy… O de 1983 sería un ano referencial porque alí empezaría a ensaiar un dos grupos con maior proxección nacional da música viguesa dese tempo, Golpes Baixos, utilizando tamén ese espazo para este mester outras formacións punteiras da canteira olívica como Seme Up ou Aerolíneas Federais.
Non houbo músico soado que non tomase alí copas, desde Bunbury a Antonio Flores pasando por Miguel Bosé ou Martirio, pero tamén estiveron personaxes doutra índole social, desde o príncipe Felipe a un xuvenil Rajoy cando ía ser nomeado secretario xeral do PP, non se sabe se buscando votos ata baixo as pedras da posmodernidad.
- AEROLINEAS FEDERAIS
Duración da parada 5/10min
Para continuar coa ruta retomaremos os tres últimos grupos a tratar:
O grupo formouse en Vigo por Miguel Costas (New Border), Juan Dotras (Federico Flechini) e Silvino Díaz Carreiras (Boliño Singerman) en decembro de 1981. Nos seus inicios traballaban con guitarra, baixo e caixa de ritmos; as súas primeiras actuacións fixéronas nun pub mítico de Vigo chamado ‘O Satchmo’, local que os tres frecuentaban naquela época e onde ensaiaron por primeira vez, que abandonou a programación de música jazz para reconverterse nos oitenta nun dos primeiros locais da movida viguesa.
O nome do grupo foi sacado do título dunha das primeiras cancións que compuxeron que se chamaba Aerolíneas Federais e que nunca chegaron a gravar. Sobre isto, dixo un dos seus membros: “Como xurdiu o do nome? Pois podería contar algunha historia fantástica beatleniana como que se nos apareceu un anxo chamado San Mahou e díxonos: A partir de hoxe chamarédesvos Aerolíneas Federais! pero lamentablemente non foi así, sinxelamente fixemos unha lista de nomes e ningún gustábanos, feito o cal recorremos á lista de cancións por se entre os títulos había algún aproveitable, e bo, tiñamos unha canción que se chamaba Aerolíneas Federais que foi o nome que finalmente quedou aínda que isto a Flechi non lle fixo nin maldita graza porque el tiña un rolo sinistro tipo Joy Division e prefería un nome máis after punk….” S.D.
Este grupo transcendeu varias xeracións xa que varios dos videoclips dos seus temas formaron parte do programa infantil Xabarin Club, da TVG, chegando a estar protagonizado un deles (Non todo é o que parece) polo actor que daba voz o porco bravo máis famoso da televisión.
- SEMEN UP
Duración da parada 5/10min
O delirio e a desinhibición foron pasaxes comúns no Vigo da Movida. Grupos como Sinistro Total practicárono con éxito. Seme Up centráronse na elaboración de cortes explícitos rexidos por unha sensualidade descarada e un certo toque bizarro, acuñando un estilo persoal e intransferible que recibiu a denominación de porno pop.
A banda adopta o nome da popular bebida americana e acerta de pleno, xa que nunca o cambio dunha V por unha M deu tanto que falar. O escándalo e a censura planearon ao longo da súa carreira, o cal resulta en certo xeito sorprendente, tendo en conta a época permisiva na que xorde o grupo.
Semen Up son neste momento un referente do pop dos 80. Dese acontecemento incrible e enriquecedor que foi a Movida de Vigo. Feitos como a inclusión de “Lo estás haciendo muy bien” no recompilatorio “La edad de Oro del Pop Español” ( DRO, 2001), corrobórano.
- PORTA DO SOL (OS RESENTIDOS FAI UN SOL DE CARALLO)
Duración da parada 5/10min
Cando se menciona o nome de Resentidos a un véñenlle moitas ideas á cabeza. Podemos falar de expansionismo cultural, de modernidade con vocación costumista, de crítica social, de surrealismo intelixente ou de absorción e fusión de múltiples estilos coa mirada na cultura e o humor característicos do terruño, da República de Sitio Distinto, como chamaron a Galicia ao longo da súa carreira.
O certo é que abrigaron coa súa calor A Movida de Vigo xunto as outras bandas como Aerolíneas Federais, Golpes Baixos ou Sinistro Total, e achegaron o rock galego a todo o territorio nacional con “Galicia caníbal”, aínda que para moita xente sempre será ” Fai un sol de carallo”, pero foron moito máis que todo iso. A utilización do galego, a irreverencia, unha marxinalidade poética e reivindicativa das súas raíces, e a fusión con vocación experimental – funky, rock, pop, folk, gaitas, sintetizadores- foron os seus acenos de identidade.
O grupo teno claro, defínese como “Vos Resentidos de Vigo ( gora Vigo Camasutra), unha esquimal bus band de funkie depresivo. O noso transcendental concepto do funkie depresivo e do rock esquimal desborda obviamente a fugacidade da linguaxe e a opacidade traidora da escritura (lapsus). Os motivos do noso resentimento son amplos e confusos, postos en situación normalmente, adoitamos declarar: unha vez detectado o cancro de mama galopante da Santa Lucía de Miguel Ríos, chegou a hora ( god save the mamas not the cancer)”.
O seu líder e auténtico axitador cultural, Antón Reixa, é un dos personaxes máis polifacéticos da nosa escena. Poeta, cantante, director de cinema, artista multimedia, columnista de prensa son algunhas das súas principais ocupacións, que non son poucas. Tras estudar Filoloxía Galega na Universidade de Santiago e ser un dos fundadores de Comunicación Poética Rompente, colectivo co que publicaría varios libros de poesía, no 82 pon en marcha Vos Resentidos, xunto a Alberto Torrado -baixo-, Javier Soto -guitarra- e Rubén Losada -saxo-. Alberto compaxinaba os seus labores no grupo con Sinistro Total, ata que abandona definitivamente a Hernández e compañía no 87. Javier pola súa banda, seguiría un camiño inverso ao de Alberto e abandonaría Resentidos no 85 para enrolarse en Sinistro Total durante a xira do “Menos mal que nos Queda Portugal” ( DRO, 1984), sendo substituído por Xavier Debesa.
- Parada final da Movida
Duración da parada 5/10min
De volta xa o punto de inicio da ruta. Xa que está pensado como un itinerario circular para facilitar a visita os visitantes que parten da oficina de turismo.
O tempo voou ata 1986, cando os músicos e cantantes que representaban esta época dourada alcanzaron o éxito comercial. Nese momento o cinema de Pedro Almodóvar xa era unha icona para a nova cultura de España. Así que deixou de ter sentido como fenómeno e converteuse nunha marca común. Cun legado ás súas costas incuestionable. Foi peza crave do cambio radical na forma de ser dos españois.
Cando tocou ao seu fin, poucos grupos musicais ou artistas continuaron desenvolvendo ese espírito. E mesmo, nos anos 90, a Movida foi ignorada e rexeitada polas novas xeracións. Pero a marea sempre volve, e a partir dos 00, volveu a través de libros, documentais, reedicións e películas. A día de hoxe é un momento da historia moi seguido e admirado ao que aínda de cando en vez podemos escapar a través dos lugares que acolleron estes feitos.
